Wody podziemnej stanowią prawie 97% zasobów pitnych Ziemi.  Powstają one głównie na skutek wsiąkania w podłoże wód pochodzących z opadów atmosferycznych oraz tych znajdujących się na powierzchni. Migrując w głąb woda napotyka warstwę skał nieprzepuszczalnych, jak gliny czy iły, zaczyna stopniowo gromadzić się między ziarnami osadów  i w szczelinach. Górna warstwa gleby jest strefą nienasyconą (aeracji). Poniżej znajduje się strefa nasycona (saturacji), gdzie wszystkie wolne przestrzenie między cząsteczkami gruntu wypełnione są wodą. Obszar ten nazywany jest wodami podziemnymi lub warstwą wodonośną. Jest to olbrzymi magazyn, od którego zależy codzienne życie ludzi na całym świecie.

Aby dotrzeć do słodkiej wody, ludzie wiercą głębokie studnie sięgające warstw wodonośnych. Ujęcia takie mogą mieć głębokość nawet setek metrów. Nasze najgłębsze otwory sięgają prawie 100 metrów poniżej poziomu terenu. Woda przesiąkając w głąb ziemi przez warstwy średnio i trudno przepuszczalne nawet kilkadziesiąt lat oczyszcza się z różnych zanieczyszczeń pochodzących z powierzchni terenu.

Zasoby wodne Polski w porównaniu z krajami europejskimi są małe. Wpływają na to niekorzystne warunki klimatyczne i hydrologiczne. Stąd procent wód podziemnych magazynowanych w Polsce jest bardzo niski w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Także zmiany klimatyczne pociągają za sobą z jednej strony zwiększenie zasięgu i częstotliwości susz w Polsce, a z drugiej nasilenie gwałtownych opadów stwarzających zagrożenie powodziowe. W efekcie wskutek różnych czynników nasz kraj, chociaż można to uznać za nieprawdopodobne jest zagrożony deficytem wody. Obecnie w Polsce na jednego mieszkańca przypada ok.1600 m³/rok wody, a w okresach suszy wskaźnik ten spada nawet poniżej 1000 m³/rok/ osobę, podczas gdy dla porównania, na jednego mieszkańca Europy przypada średnio w ciągu roku ok. 4500 m³, a na Ziemi – 7300 m³.

Zasoby eksploatacyjne  wód podziemnych pomorza środkowego szacowane są na 1 413,5 hm³ i stanowią 8,6% ogółu zasobów Polski, lokując województwo pomorskie na czwartym miejscu w kraju – po mazowieckim, wielkopolski i zachodniopomorskim – pod względem zasobności.

Region słupski leży bezpośrednio przy głównym zbiorniku wód podziemnych GZWP (GZWP nr 17 „Bytów”) oraz przy dwóch lokalnych zbiornikach wód podziemnych (LZWP „Dolina Kopalna Machowino” i LZWP „Słupsk”). Zgodnie z dokumentacją hydrogeologiczną dopuszczalna ilość wód, jaką możemy pobrać z warstwy wodonośnej bez negatywnego wpływu na zasoby wód podziemnych wynoszą 113 208 m³/d (zasoby eksploatacyjne), przy czym codziennie  na potrzeby aglomeracji Słupsk pobieranych jest zaledwie 14 500 m³/d.

Skład chemiczny tych wód kształtowany jest nie tylko przez warunki naturalne, procesy zachodzące w środowisku, litologię warstwy wodonośnej, od rodzaju środowiska skalnego, ale również od działalności człowieka.

Negatywne oddziaływanie człowieka na wody podziemne nazywamy antropopresją. Polega to na nieumyślnym lub konsekwentnym zanieczyszczeniu środowiska przez emisję zanieczyszczeń, lub poprzez zapoczątkowanie procesów w naturalnym środowisku wód. W wyniku wielu procesów mających miejsce w różnych gałęziach przemysłu, w komunikacji, rolnictwie czy gospodarce komunalnej, powstają liczne substancję szkodliwe, które mogą przedostawać się do warstw wodonośnych wraz z infiltrującymi opadami, wodami powierzchniowymi, czy też bezpośrednio przez otwory wiertnicze. Dlatego, tak ważna jest kontrola wód oraz poszukiwanie źródeł zanieczyszczeń, w celu ich minimalizacji a nawet likwidacji, tak aby móc korzystać z dobrej jakościowo wody pitnej.

System zaopatrzenia w wodę aglomeracji Słupsku korzysta z dwóch niezależnych ujęć wody: Westerplatte i Głobino. Dla wyżej wymienionych ujęć wody został wyznaczony obszar zasilania, który należy szczególnie monitorować, poprzez identyfikację potencjalnych zagrożeń mogących negatywnie wpłynąć na jakość wody w użytkowej warstwie wodonośnej. Jednym z działań prewencyjnych prowadzonych przez Spółkę jest prowadzony od 1995 roku monitoring osłonowy wody  w strefach dopływu do ujęć. Woda do badania pobierana jest z otworów obserwacyjnych (piezometrów) równomiernie rozmieszczonych na terenie spływu wód opadowych i powierzchniowych do warstw wodonośnych ujęć wody. Jego celem, oprócz monitorowania zmian jakości wody jest również obserwacja zmian składu chemicznego, zmian związanych z intensywną eksploatacją oraz kierunków migracji zanieczyszczeń neogenicznych i antropogenicznych. Pozwala to na prognozowanie i zapobieganie zachodzeniu niekorzystnych procesów wpływających na jakość wody.

Do pobrania:

– Ochrona zasobów wody pitnej